Có thể những chiếc ghế bạn đã từng ngồi, hoặc bắt gặp ở đâu đó trong đời sống hàng ngày là một trong những thiết kế của Hans J. Wegner. Ông là nhà thiết kế nội thất người Đan Mạch nổi tiếng trên toàn thế giới, những chiếc ghế ông thiết kế ra được người ta săn đón và yêu thích. Đối với Hans J. Wegner: “Một chiếc ghế là không có mặt sau. Nó sẽ đẹp từ mọi khía cạnh và mọi góc độ”. Ông cũng là một trong những người có ảnh hưởng lớn đến phong cách thiết kế hiện đại nói chung. Nhiều mẫu ghế của Han J.Wegner được coi là kiệt tác của ngành thiết kế nội thất và trở thành những món sưu tầm trên toàn thế giới.
Tiểu sử về Hans J.Wegner
Trong số các nhà thiết kế nội thất Đan Mạch, Hans J. Wegner (1914-2007) được coi là một trong những người sáng tạo và có bộ thiết kế phong phú nhất. Thường được gọi là bậc thầy của những chiếc ghế, Wegner đã tạo ra gần 500 tác phẩm trong đời – nhiều chiếc ghế trong số đó được coi là kiệt tác. Ghế Wishbone là chiếc ghế mang tính biểu tượng của ông và có lẽ là nổi tiếng nhất, đã được sản xuất liên tục kể từ năm 1950.
Hans J.Wegner bắt đầu học việc với thợ làm tủ bậc thầy người Đan Mạch HF Stahlberg khi mới 14 tuổi. Sau đó, ông chuyển đến Copenhagen và theo học trường Nghệ thuật và Thủ công mỹ nghệ từ năm 1936 đến năm 1938 trước khi trở thành nhà thiết kế đồ nội thất.
Năm 1938, Wegner được các kiến trúc sư và nhà thiết kế Arne Jacobsen và Erik Møller tiếp cận, và bắt đầu thiết kế nội thất cho Tòa thị chính Aarhus mới. Trong cùng thời gian đó, Wegner bắt đầu hợp tác với nghệ nhân nội thất bậc thầy Johannes Hansen, người đã tạo động lực để đưa thiết kế đồ nội thất mới đến với công chúng Đan Mạch tại các Triển lãm của Hiệp hội Nội các Copenhagen. Chính nhờ sự hợp tác thành công với Carl Hansen – một trong những nhà sản xuất đồ nội thất lớn nhất Đan Mạch, đã cho phép ông tiếp cận với đông đảo công chúng và phát triển phương pháp làm việc chi tiết và thử nghiệm của mình, dẫn đến việc tạo ra những chiếc ghế nhờ sự quan tâm không ngừng đến các vật liệu tự nhiên và tiềm năng nội tại của gỗ.
Sau đó, ông đã tạo ra hơn 500 mẫu cho AP bị đánh cắp, FDB, CWS của Đan Mạch, Getama, Carl Hansen, Fritz Hansen, CM Furniture, Planmobel, PP Mobler và Ry Mobler. Ông đã thiết kế nội thất của trụ sở các tập đoàn lớn. Sau đó, ông đã thiết kế đồ nội thất bằng thép hình ống và ghế Bull và ghế đẩu năm 1960 bọc da. Ông được biết đến nhiều nhất với những thiết kế ghế ban đầu, một số trong số đó vẫn còn được sản xuất cho đến ngày nay. Đồ nội thất, đồ bạc, đèn và giấy dán tường là những thứ trong bộ sưu tập của anh ấy. Chiếc ghế Pafuglestolen (Con công) của Johannes Hansens Mobelsnedkeri từ năm 1947 có phần lưng bằng gỗ uốn cong nổi bật.
Hans nghỉ hưu vào năm 1993, nhưng con gái Marianna của ông đã tiếp quản studio để tiếp tục công việc xuất sắc và di sản gia đình của ông. Đáng buồn thay, ông đã qua đời vào năm 2007, nhưng sự thành công trong công việc của ông và lễ kỷ niệm lớn về những đóng góp của ông cho thế giới thiết kế đồ nội thất vẫn còn nguyên.
Đặc trưng trong thiết kế của Hans J.Wegner
Wegner là một trong những người tiên phong đã tạo ra cái mà ngày nay được gọi là ‘Kỷ nguyên vàng’ của thiết kế Đan Mạch hiện đại. Wegner từng nói: “Nhiều người nước ngoài đã hỏi tôi rằng chúng tôi đã tạo ra phong cách Đan Mạch như thế nào. “Và tôi đã trả lời rằng đó là một quá trình liên tục thanh lọc và đơn giản hóa – để tạo thiết kế đơn giản nhất có thể của bốn chân, một chỗ ngồi và một lưng tựa và tay vịn kết hợp.”
Dưới đây là những đặc trưng trong thiết kế ghế ngồi của Hans J.Wegner
+/ Nguyên liệu gỗ chủ đạo
Các tác phẩm của Wegner hầu như được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ. Ông đam mê đồ gỗ vì ông đã làm việc với nó từ khi còn nhỏ và được đào tạo thành thợ đóng tủ. Wegner đã sử dụng các vật liệu xây dựng truyền thống như vải bọc, gậy và dây giấy ngoài gỗ. Phong cách đặc trưng trong các thiết kế của Wegner vẫn tập trung vào các nguyên liệu thông thường và hoàn thiện một cách tỉ mỉ nhất. Wegner không giống như những người tiền nhiệm của mình, ông không tập trung vào các vật liệu như sợi thuỷ tinh, nhựa, thép hoặc bọt polyurethane.
Bởi vì Wegner thích gỗ nên ông đã tạo ra cả những chiếc ghế có thiết kế không hẳn phù hợp để làm bằng gỗ. Vì một quy trình tạo ra chiếc nhẫn khổng lồ từ gỗ không thể tiếp cận được vào năm 1965, Wegner đã tạo ra chiếc Ghế tròn (PP130) với một chiếc nhẫn bằng thép. Tuy nhiên, cuối cùng khi nó được đưa vào sản xuất vào năm 1985, PP Mobler có thể chế tạo nó hoàn toàn từ gỗ.
+/ Các biến thể từ một chủ đề
Wegner thường xuyên lấy cảm hứng từ các thiết kế của mình khi tạo ra những chiếc ghế mới. Nhiều chiếc ghế của Wegner bị ảnh hưởng bởi tác phẩm trước đó của ông. Henrik Sten Moller, một nhà phê bình nghệ thuật người Đan Mạch, đã đặt tiêu đề cho cuốn sách năm 1979 của mình về Wegner Tema Med Variationer (tạm dịch: Các biến thể trên một chủ đề) theo xu hướng thăm dò và phát triển các tác phẩm trong quá khứ của Wegner.
Có bốn biến thể chính của Ghế Trung Quốc. Dòng Ghế đầu tiên của Trung Quốc sau này đã truyền cảm hứng cho Ghế Wishbone. Ghế Tròn có thể bắt nguồn từ Ghế Sừng Bò và Ghế xoay.
Mặc dù các thiết kế được lấy ý tưởng của những sản phẩm trước đó, nhưng khách hàng lại không hề thấy nhàm chán với các mẫu ghế của Wegner. Bởi chúng ngày càng được hoàn thiện hơn, chỉn chu hơn, và luôn chứa đựng yếu tố mới lạ.
+/ Yếu tố thủ công được đề cao
Wegner nói về công việc của mình, “Tôi luôn muốn tạo ra những thứ khác thường với chất lượng đặc biệt cao.”
Các kỹ thuật ghép gỗ truyền thống như lỗ mộng và mộng, khớp ngón tay, và các tính năng điêu khắc như tay vịn và giá đỡ ghế được sử dụng trong nhiều ghế gỗ của Wegner. Wegner đã sử dụng một lỗ mộng và khớp mộng để liên kết các cánh tay ở trung tâm của phần tựa lưng trong các mẫu ghế tròn đầu tiên. Wegner không thích các mối nối bị phô ra, vì vậy ông đã quấn phần tựa lưng vào cây gậy để nguỵ trang và che giấu những chi tiết kém hấp dẫn. Wegner sau đó đã thay đổi thiết kế để sử dụng khớp ngón tay có hoa văn ngoằn ngoèo để liên kết 3 thành phần, không hài lòng với sự thoả hiệp và ảo tưởng lừa dối rằng cánh tay và tựa lưng được tạo ra từ một miếng gỗ. Việc sử dụng nêm gỗ sẫm màu hơn ở khớp mộng và mộng trên ghế Peacock nhấn mạnh mối quan hệ của chân với ghế.
Các mẫu ghế tiêu biểu trong sự nghiệp của Wegner
1. Ghế Kennedy
Ghế kennedy – the chair được thiết kế bới chính nhà thiết kế đại tài Hans J.Wegner vào năm 1950. Ghế Kennedy đã trở thành chiếc ghế huyền thoại vượt thời gian. Chiếc ghế mang phong cách Đan Mạch này được tạp chí Interiors bình chọn là một trong số những chiếc ghế đẹp nhất thế giới. Trong cuộc tranh luận đầu tiên trên truyền hình giữa ứng cử viên tổng thống Mỹ là Richard Nixon và John F.Kennedy vào tháng 9/1960, chiếc ghế The Chair này đã đựơc đài CBS lựa chọn sử dụng trong chương trình này. Đài CBS Mỹ tiết lộ chiếc ghế được Tổng thống Kennedy tin dùng vì ngoài vẻ đẹp trang trọng, tối giản của nó thì chiếc ghế còn manglại sự thoải mái tuyệt đối, đặc biệt cho phần lưng của người sử dụng. John Kennedy đã tán dương đây là chiếc ghế đẹp nhất thế giới. Không lâu chiếc ghế đã xuất hiện trên hàng loạt các ấn phẩm và được thế giới công nhận về vẻ đẹp hoàn hảo của nó và người Mỹ dùng từ The Chair với ý nghĩa đây là chiếc ghế độc nhất vô nhị.
2. Ghế Wishbone
Ghế Wishbone được thiết kế bởi chính Hans J.Wegner vào năm 1949, được ông lấy cảm hứng từ chân dung cổ điển của thương gia người Đan Mạch ngồi trên chiếc ghế nhà Minh. Chính tác phẩm này đã giúp Đan Mạch củng cố lại vị trí số một trong lĩnh vực thiết kế nội thất hiện đại. Wishbone được coi là tác phẩm thành công nhất của Hans J.Wegner. Chiếc ghế này được sản xuất với số lượng lớn trong suốt 50 năm bởi nhà sản xuất chính Carl Hansen & Son. Hiện nay, tần suất xuất hiện của Wishbone trong mỗi gia đình hay ở những nhà hàng, quán ăn là rất lớn, nó như một tác phẩm nghệ thuật trường tồn cũng thời gian, vượt mọi thời đại, thách thức mọi nghệ nhân thới xưa cũng như những nhà thiết kế hiện đại. Ghế Wishbone đòi hỏi 14 thành phần cấu tạo, 100 quy trình riêng biệt và những thao tác cực kỳ chính xác từ những người thợ tay nghề bậc cao, đòi hỏi sự khéo léo hoàn hảo và một kiến thức uyên thâm về gỗ. Đường cong nhẹ phần trên cùng với phần lưng ghế hình chữ “Y” và chỗ ngồi được khớp lại chắc chắn với nhau, đem lại sự thoải mái cho các thế ngồi đa dạng, lý tưởng cho những cuộc nói chuyện dài, ngồi bàn ăn hay ngồi thư giãn. Chiếc ghế nhẹ, dễ di chuyển xung quanh bàn ăn cũng như trong phòng.
3. Ghế Elbow
Được thiết kế từ năm 1956 và xuất xưởng lần đầu tiên năm 2005, chiếc ghế Elbow rất thích hợp với không gian phòng ăn, quán cafe, nhà hàng … Thiết kế này được lấy cảm hứng từ sừng bò tót, với tay vịn nhỏ mang lại sự thoải mái tuyệt đối. Mục đích tạo ra ghế Elbow là mang lại cảm giác hạnh phúc. Vì cảm thấy được che chở bởi phần cánh tay và lưng bo ôm theo cơ thể người ngồi. Mặt ngồi của ghế được bọc nệm da có độ dày vừa phải, tạo cảm giác êm ái, mang đến nét đẹp sang trọng và thanh lịch..
4. Ghế thư giãn Shell
Tuy chiếc ghế được thiết kế vào năm 1960 nhưng chỉ mới được sản xuất trong một thời gian ngắn do người tiêu dùng khó chịu với kiểu dáng sắc sảo. Chiếc ghế này sau đó đã được tái phát hành vào những năm 1990 và có sức hút lớn hơn với người tiêu dùng đương đại.
5. Ghế con công Peacock
Ghế Peacock được lấy cảm hứng từ chiếc ghế Windsor truyền thống. Wegner phóng đại phần lưng cong, tạo ra một chiếc ghế có lưng tựa cao nhưng thoáng mát. Các trục quay sau được làm phẳng ở khu vực gần bằng xương bả vai của một người, kết quả trực quan của nó gợi lên bộ lông đuôi của một con chim.
Mặc dù thiết kế của chiếc ghế mang phong cách hậu hiện đại, nhưng thực ra nó được sản xuất vào năm 1947. Hiện nay chỉ còn một số ít nghệ nhân làm ghế ở xưởng sản xuất PP Mobler có đầy đủ các kỹ năng đẽo gọt, gia công và đan dây phần ghế ngồi.
6. Ghế con bò (Ox Chair)
Picasso là nguồn cảm hứng cho Hans J. Wegner sáng tác và điêu khắc những chiếc ghế. Ghế con bò là một trong những tác phẩm điển hình của ông. Do kỹ thuật làm ghế quá khó nên cuối cùng chiếc ghế đã bị dừng sản xuất vào năm 1962. Việc sản xuất lại chiếc ghế này được tái khởi động vào năm 1985, với việc ứng dụng công nghệ mới, nhưng những chiếc ghế nguyên bản có vẻ đẹp thanh lịch và đậm nét thủ công hơn. Ghế con bò đã giành được nhiều giải thưởng có uy tín và được trưng bày trên khắp thế giới.
Cuối cùng, di sản của Hans Wegner đã có tác động sâu sắc đến thiết kế nội thất, chế tạo đồ nội thất và thực hiện những điều kỳ diệu để làm nổi bật sức hấp dẫn của nội thất Scandinavian nói chung. Sự nhấn mạnh của ông về việc những chiếc ghế phải thoải mái khi sử dụng, không chỉ đẹp để nhìn, đã đánh dấu ông là một người phù hợp với những gì người tiêu dùng hàng ngày muốn có trong nhà.
Ông đã đi vào lịch sử như một trong những bậc thầy vĩ đại của thiết kế Scandi. Đặc biệt, những chiếc Ghế Wishbone, Kennendy, hay Elbow của ông sẽ tiếp tục là những sản phẩm được yêu thích cho các thế hệ tương lai.
Ghé thăm mục Tin tức nội thất của chúng tôi để biết thêm nhiều thông tin thú vị về thế giới nội thất nhé.
